Kalın sesleri ince seslerden ayıran niteliğine ” yükseklik” denmektedir. Bir sesin yüksek veya alçak olmasına göre kalınlık inceliği değişmektedir. Bilinmesi gereken bir şey varsa eğer farkettiyseniz yükseklik dedim. Çoğu insan şiddetle aynı anlama getirir yüksekliği halbuki sesin şiddetiyle, sesin kalın veya ince olmasının alakası yoktur.
Ses Nedir?
Ses canlıların işitme organlarıyla algılanan periyodik basınç değişimidir. Ses dalgalar halinde yayılır ayrıca bir ortamdaki maddelerin titreşmesiyle oluşur. Bu cümleden de anlaşılacağı üzere sesin yayılması için maddeye ihtiyacı vardır yani boşlukta yayılmaz. Boşluk denilince akla sadece uzay değil örneğin havası alınmış bir fanus da gelmelidir. Ses ayrıca bir enerji çeşididir ve desibel(dB) ile ölçülür. Sesin enerji olduğunu bir deney ile kanıtlamak gerekirse bu deney kağıdın üstüne konulmuş bulgur taneleri deneyi olurdu. Biri gelip o kağıdın yanında davul vursa davuldan çıkan ses o bulgur tanelerini hareket ettirerek yer değiştirmesini sağlardı. Bu deney sesin enerji çeşidi olduğunu kanıtlar.
Sesin Ortamlara Göre Hızı Nasıldır?
Ses moleküllerin titremesi sonucu yayılır. Bunu bilmekteyiz. Eğer böyleyse her ortamda da farklı türden moleküller olduğu için farklı ortamlarda farklı yayılır. Böylece de hızı farklı olur. Sesin en hızlı yayıldığı ortam çoktan aza olacak şekilde katı > sıvı > gazdır. Bunun sebebi katı maddeler arası boşluk daha az olduğu için ses katı maddeler arasında daha hızlı ilerler. En fazla molekül arası boşluk da gaz taneciklerinde olduğu için en yavaş orada yayılır.
Kalın ve İnce Ses Nasıl Oluşur?
Bilindiği üzere sesin bir frekansı vardır ve aslında sesin kalın veya ince olması tamamen bu frekanslara bağlıdır. Bir ses kaynağı düşünelim. Örneğin, müzik çalar. Müzik çalardan gelen ses kalınsa ses kaynağından gelen sesin frekansı düşüktür fakat müzik çalardan gelen ses ince ise oradan gelen sesin frekansı yüksektir.
Ekstra Bilgi: Bazı durumlarda ses kaynağı aynı olmasına rağmen, yani o kaynaktan çıkan frekansın aynı olmasına rağmen, sesi bazen ince bazen kalın duyarız. Bunun en büyük örneği ambulanstır. Bir ambulans size doğru geliyorsa sesi incelir ama sizden uzaklaşırken sesi kalınlaşır. Bu durumun tek bir sebebi vardır. Sesin doopler olayı. Ses belli bir dalga boyu ve frekansa sahiptir. Frekans ile dalga boyu ters orantılıdır. Eğer bir sesin dalga boyu artarsa frekansı azalır. Yani ambulans bize doğru gelirken doopler etkisinden sesin dalga boyu azaldığı için frekansı artmaktadır bu yüzden de sesi biz ince duyarız ama ambulans tam bizi geçmeye başladıktan sonra yine doopler etkisi yüzünden sesin dalga boyu artmaya başlar bu yüzden frekansı azalır ve biz siren sesini daha kalın duyarız.
